درسهایی که از شیخ المصححین می آموزیم

یادداشتی از دکتر زهیر طیّب، رئیس انجمن علمی تحقیق و تصحیح نسخه های خطّی ایران

دکتر احمد مهدوی دامغانی (1401-1305 هـ.ش.)، استاد بزرگ زبان و ادبیات، دی، روی در نقاب خاک کشید.

استادان بزرگ آنچنان که در بودن، در نبودن خود نیز درس آموزند. درسهایی که از خلال یادداشتها و دیده ها و شنیده ها از جنابشان آموخته ام، بسیار است که به این اندک بسنده می کنم:

1- انصاف علمی: هرگز رأی خود را بر دیگران تحمیل نمی کرد هرچند که نادرست می گفتند: فرصت می داد تا هرکس نظرش را بیان و از آن دفاع کند؛ آنگاه به انصاف، داد سخن می داد.

2- پرهیز از قضاوت: هرگز کسی را قضاوت نمی کرد. غَثّ و ثَمین و سبُک و سنگین در هر کار علمی و اظهارنظر پژوهشی و برای هر شخصیت علمی ممکن است. اما استاد، کسی را به خاطر خبط و اشتباه، یکسره به بی دانشی نمی نواخت و در کوره بی انصافی، زرّ آبرویش را نمی گداخت. بدین نمط، کسی را به جهت درخشش علمی در عرش اعلی نمی نشاند و در وصف او به اغراق و فزونی سخن نمی راند. همه برای او خاکستری بودند حتی شخصیتهای بزرگ تاریخ و ادبیات. اینگونه هرگز در ورطه تعارض و اِشراب، در نمی غلتید.

3- دین داری و دانشمندی: دانش و ادبیات، اصالت و دیانت او را کم نکرد و نزُدود. ایسم ها او را نرُبودند. حتّی بی مهری ها در کوران حوادث شورناک و پر تلاطم آغاز انقلاب، از اعتقاد او به مذهب نکاست و تا پایان عمر مبارکش، چند ده سال، هر صبح زیارت عاشورا و هر جمعه زیارت جامعه خواند و هرجا بود به اندک اشاره ای، مادح اهل بیت عصمت ع و روضه خوان مصائب آل الله (ع) بود. مدّاحان و روضه خوانان، موزه زیر بغل بزنند و راه مکتب مهدوی گیرند و درس ترویج و تبلیغ دلپذیر مکتب و مذهب و آیین روضه و مدح و منقبت را از وی بیاموزند.

4- شاید بسیاری از ما ندانیم که ایشان هم دورۀ بزرگانی ارجمندی در حوزه علمیه از قبیل مرجع عالیقدر تشیع آیت الله سیّد علی حسینی سیستانی دامت برکاته و افاضاته، جنابان شیخ کاظم مدیرشانه چی، شیخ محمّد واعظزاده، عبدالجواد فَلاطوری و سید جعفر سیّدان بود. وی هرگز این دوستی ها و آشنایی ها را در مَسلخ قدرت یا نعمت نَبُرد.

5- تدقیق و تفکر: در فنّ خود، تصحیح، بغایت، مدقّق و متفکّر بود. عدّه ای در این روزگار اهل تدقیقند و تعطیلِ فکر، وَ گروهی، دقّت را بِهِل گفته و بر استنتاجات و استنباطات ناپخته، به متن پژوهی پنجره باز می کنند. راه صحیح و طریق وُسطا، تعادل بین این دو وجه و توجّه توأمان به این دو وصف است. شیخ المصحّحین، چنین بود.

خدایش رحمت کناد: با رفتن او، پایه ای از سقف آسمان رفعتِ ادبِ خراسان، فرو ریخت.

خداوند پایه های سترگ دیگر را روز، دراز کناد: استاد دکتر مهدی محقق و استاد دکتر شفیعی کدکنی دام الله ظلّهم.

کوچک اهل ادب و خادم المصححین – 28 خرداد 1401 – 18 ذوالقعده 1443 – 18 ژوئن 2022