آگاهی از نگرش جهانی به نسخه های خطی و بزرگداشت آن و توجه عمومی به این سرمایه های معنوی جوامع، از اهمیت بالایی برخوردار است. سازمان فرهنگی یونسکو در این رابطه بیانیه ای دارد ک هطیّ آن با تعیین روز جهانی نسخه های خطی، راهبردهایی جهت ترویج اهمیت نسخه های خطی در جهان پیشنهاد کرده است. ترجمه این سند به دوستداران نسخه های خطی، تقدیم می گردد.

یادداشت توضیحی روز بین المللی نسخه های خطی

(یک روز در ماه دسامبر هر سال)

(190 EX/15 – صفحه 1)

1. نقش یونسکو در زمینه نزدیک کردن فرهنگ ها، توسعه و افزایش وسایل ارتباطی بین مردم و استفاده از این وسایل برای اهداف درک متقابل و شناخت واقعی تر و کامل تر از زندگی و زندگی یکدیگر است. یونسکو به ترویج اقداماتی ادامه می دهد که نشان می دهد «همه فرهنگ ها و تمدن ها از یکدیگر سرچشمه می گیرند و از آن تغذیه می کنند. از این رو تنوع، منبع غنی سازی و نوآوری برای بشریت است.
2. در طول قرن ها، نسخه های خطی، که عموماً مربوط به پیش از اختراع چاپ هستند، ثابت کرد که وسیله ارتباطی قدرتمندی است: نوشته های روی پاپیروس، پوست و پوسته، در لاتین، یونانی و عربی؛ نسخه های خطی روشن؛ نسخه خطی یان پوتوکی در ساراگوسا پیدا شد و دست‌نوشته‌های الفانتین و فیلمون که حاوی فرازهایی از ایلیاد است.
3. تاریخ، شکنندگی همه این متون و آثار مکتوب را آشکار کرده است که قابل توجه است. برای سن، نادر بودن، محتوا و غیره، برخی از آنها در خطر انقراض هستند. مثلا دست نوشته های علمی باستانی در نوامبر 2011 در مصر سوخت. جهان از ما می خواهد که از نسخه های خطی مراقبت بیشتری کنیم.
4. در این زمینه، حامیان مالی درخواست درج یک مورد در دستور کار یکصد و نودمین جلسه هیأت اجرایی با عنوان «اعلام روز جهانی نسخ خطی» نمودند.
هدف از «روز بین‌المللی نسخه های خطی» افزایش آگاهی و ایجاد تازگی و انگیزه و به رسمیت شناختن جنبش های ملی، منطقه ای و بین المللی برای حفاظت از این میراث استثنایی و بررسی راه های توسعه حرفه ای و مالی و ظرفیت سازی کتابخانه های عمومی و خصوصی و حلقه های بسته اشخاص یا نهادهای خصوصی که نگهبان بیشتر نسخه های خطی قدیمی و کمیاب هستند می باشد.
5. روز جهانی همچنین به محتویات نسخه های خطی و تاریخی آنها می پردازد. اهمیت، مشکلات ناشی از حفظ، فهرست نویسی، دیجیتالی کردن و احیاء آنها و توسعه مدیریت دانش و ظرفیت سازی مالی حوزه مخطوطات، در این روز مورد توجه است.
ما باید متخصصان را تشویق کنیم که با یکدیگر همکاری کنند تا تعامل سریع با مردم را افزایش دهند و به آنها کمک کنیم تا این میراث استثنایی را کشف کنند و به آنها احساس فردی و مسئولیت جمعی در به اشتراک گذاری و حفاظت از این میراث مشترک ببخشیم.
6. این روز، فرصتی را برای متخصصان فراهم می کند تا با مردم ملاقات کنند و آگاهی آنان را در این باره افزایش دهند: در مورد چالش هایی که جهان برای حفظ این میراث با آن مواجه است. مردم برای کشف و یادگیری در مورد تکامل سیستم های نوشتاری از طیف گسترده ای از اصل و تصویر نسخه های خطی قدیمی و کتاب های کمیاب بهره می برند زیرا محققان تاریخ ممکن است نامه هایی را که توسط چرچیل، روزولت و دوگل نوشته شده است، کشف یا دوباره کشف کنند.

دوستداران موسیقی ممکن است موسیقی موتزارت، بتهوون یا شوپن را تحسین کنند.
هنرمندان ممکن است در نامه های ون گوگ، گوگن، ماتیس یا ماگریت به کندوکاو بپردازند.

دانشمندان ممکن است محاسبات اصلی انیشتین و بسو یا کارهای پاستور و ماری کوری را کشف کنند.
علاقه مندان به ادبیات ممکن است به اصل متن هایی که خوانده اند مانند رمان های تولستوی یا گوته یا مانیفست های زولا یا سارتر و اشعار ورلن دست یابند و الهی دانان به تفسیری از قرآن یا آیه ای از عهد عتیق دست یابند و از کشف آن شگفت زده شوند.
7. هدف این روز، افزایش فعالیت های بین المللی برای ارائه اطلاعات و افزایش اطلاعات است؛ آگاهی نسبت به نقش ها و مسئولیت های هرکس در این زمینه و این امکان را به همه ما می دهد.
– همچنین تبدیل شدن به بازیکنان متعهد از طریق:
• دیجیتالی کردن نسخه های خطی.
• حفاظت (گندزدایی و پاکسازی نسخه های خطی، اقدامات حفاظتی در برابر آتش و سیالات و ایجاد کابینت های حفاظتی)، مرمّت و فهرست نویسی نسخه های خطی.

(190 EX/15 – صفحه 2)
8. جشن ها و آیین های بزرگداشت که ممکن است در مقرّ یونسکو،  دفاتر سازمان ها، موزه ها، کتابخانه های عمومی و خصوصی و سایر موسسات. ملی و محلی دولتی و غیر دولتی برگزار شود.
کمیسیون‌های یونسکو می‌توانند نقش مهمی در ترویج «روز بین‌المللی نسخه‌های خطی» و آنچه نسخه های خطی نشان می دهند که همانا وسیله ای برای ارتباط که از تفاوت ها فراتر می رود، ایفا کند.
روز جهانی نسخ خطی یک پروژه فرابخشی خواهد بود که متخصصان را درگیر می کند: بخش های آموزش، علم، فرهنگ و ارتباطات و اطلاعات.
9. این روز در دومین آخر هفته هر دسامبر با پیام زیر برگزار می شود:
نسخه های خطی رسانه ای آسیب پذیر و شکننده  برای انتقال خاطرات فردی و یا جمعی هستند.
فرهنگ و دانش جهانی، توسعه و درک متقابل از طریق اجتماعی که در آن زندگی می کنیم».
پیش نویس تصمیم پیشنهادی:
10. در پی درج این ماده در دستور کار موقت یکصد و نودمین جلسه شورا، هیئت اجرایی بنا به درخواست مصر، پیش نویس تصمیم در ذیل به شرح زیر تصویب می شود.

کشورهای عضو هیئت اجرایی:
افغانستان، الجزایر، کوبا، اکوادور، گابن، نیجریه، عربستان سعودی، اسپانیا، تونس، امریکا، امارات عربی، ونزوئلا (جمهوری بولیوار) و ویتنام.

هیئت اجرایی،
1. با اذعان به اینکه تقویت گفتگوی بین فرهنگی یک فرآیند بی پایان است،
2. متقاعد شده است که یونسکو باید به پیشگامی در حمایت از
نزدیک شدن فرهنگ ها از طریق شناخت علمی و انواع اشکال هنری،
3. لذا با توجه به اینکه نسخه های خطی رسانه ای شکننده برای انتقال
خاطرات افراد یا خاطرات جمعی، فرهنگ ها و دانش جهانی، توسعه درک متقابل از طریق جوامع اجتماعی که در آن زندگی می کنیم،
4. با توجه به اهمیت حفظ و نگهداری این میراث منحصر به فرد،
5. توصیه می کند که کنفرانس عمومی در سی و هفتمین جلسه خود،
آخر هفته در دسامبر هر سال “روز جهانی دست نوشته ها” اعلام و تصویب کند.